*Γράφει ο Δημήτρης Τόλιας
Με το καλοκαίρι να τελειώνει και μια σεζόν που αναμένεται δύσκολη σε κάθε επίπεδο να ξεκινά είναι μια κατάλληλη στιγμή μέσα από την ανάλυση μας για το πολιτικά τεκταινόμενα, να προβληματιστούμε με ορισμένα ζητήματα και ερωτήματα αναφορικά με το μέλλον του πολιτικού σκηνικού μέχρι τις εκλογές. Θα θέσουμε λοιπόν μερικούς προβληματισμούς και στο τέλος θα τους δούμε από απόσταση ώστε να εξάγουμε συμπέρασμα.
Οι πολιτικές εξελίξεις του καλοκαιριού έχουν διαμορφώσει ένα νέο προσκήνιο. Τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί σχεδόν έναν χρόνο ακριβώς πριν τις εκλογές αλλάζουν φιλοσοφίες, στρατηγικές και λογικές μεταξύ τόσο των άμεσα εμπλεκομένων όσο και των πολιτών. Όπως είδαμε σε προηγούμενο άρθρο η έναρξη του πολιτικού διαλόγου και η αναθέρμανση της συζήτησης επί των κοινών οφείλεται σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό στην αύξηση της κίνησης και της επαφής πολιτών και “πολιτικών” στην καθημερινότητα, λόγω της άρσης των περιοριστικών μέτρων και φυσικά λόγω του καλοκαιριού. Με το καλοκαίρι να τελειώνει και την πιθανότητα ο χειμώνας να φέρει περιοριστικά μέτρα, τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το πολιτικό κλίμα;
Η πλήρης άρση των περιοριστικών μέτρων και η εποχή του καλοκαιριού έφερε ξανά μαζικά τους ανθρώπους στα καφενεία, στα πεζοδρόμια, στους δρόμους, στις εκδηλώσεις. Τους ενέπλεξε ξανά με τη δημόσια σφαίρα, τους έκανε από αποδέκτες, παραγωγούς κοινωνικής ατζέντας. Πλέον και οι πολίτες εξέφρασαν παράπονα, διατύπωσαν γνώμη, ήρθαν σε επαφή με τα κοινά, αντάλλαξαν απόψεις, έβγαλαν συμπεράσματα, συνομίλησαν. Και μέσα σε όλα αυτά, ξεκίνησαν και τα δια ζώσης δημοτικά συμβούλια. Οι πολιτικές παρατάξεις έδωσαν ένταση στο πολιτικό σκηνικό. Είχαμε πολύ σοβαρές κινήσεις, τέθηκαν σημαντικά για το μέλλον του Ωρωπού ζητήματα και οι πολίτες είχαν τη δυνατότητα να ακούσουν καθαρά πλέον τις απόψεις των αιρετών.
Όλη αυτή η δραστηριότητα προσέφερε απτό πολιτικό αποτέλεσμα. Κατά την γνώμη μου για την Δημοτική Αρχή δεν ήταν θετικό. Για έναν λόγο. Διότι τα όσα συνέβησαν χάλασαν την εικόνα της κυριαρχίας που έδειχνε προς τα έξω τα τελευταία τρία χρόνια. Ήταν αναμενόμενο να γίνει ούτως ή άλλως. Συμβαίνει πάντα στους εκλογικούς κύκλους. Όπως αναμενόμενο είναι ότι τρεις μήνες πριν τις εκλογές, σε όποιο σημείο και αν βρίσκεται, η εκλογική της τάση θα αποκτήσει ανοδικό πρόσημο. Αυτά αφορούν την πολιτική και εκλογική επιστήμη (Θεωρία του Downs).
Αυτό που δεν ήταν αναμενόμενο, είναι η συσπείρωση της αντιπολίτευσης απέναντι στην Δημοτική Αρχή. Και αυτό είναι ένα ακόμη ερώτημα με το οποίο θα ήθελα να προβληματιστούμε. Ήταν η συσπείρωση αυτή που δείχνει να υπάρχει στην αντιπολίτευση αναπόφευκτη; Θα συνέβαινε νομοτελειακά; Ή είναι μια κίνηση που προκλήθηκε από τις κινήσεις της Δημοτικής Αρχής;
Σημείο τομή στο πολιτικό σκηνικό αποτέλεσε το ζήτημα των ογκωδών που έφερε σοβαρές διενέξεις στο Συμβούλιο, παραιτήσεις Αντιδημάρχων, απώλεια της δεδηλωμένης και ανακατατάξεις εντός των ομάδων. Όπως σε προηγούμενο κείμενο αναλύσαμε, στον πολιτικό λόγο της αντιπολίτευσης σημαίνουσα έννοια αποτελεί η “εμπιστοσύνη”. Το κομβικό σημείο αυτό συνδέεται με την έννοια της πολιτικής ομάδας και την έννοια “υποσχέσεις”. Εκφράζεται μια άρση της εμπιστοσύνης προς την δημοτική ομάδα να διαχειριστεί τα κοινά με βασικό πυρήνα τις προεκλογικές υποσχέσεις που δεν τήρησε μετεκλογικά. Η Δημοτική Αρχή επιλέγει να μην εμπλέκεται σε πολιτικές διενέξεις αλλά αντιθέτως να προβάλλει επικοινωνιακά το έργο της ως απάντηση, προσπαθώντας στον πολιτικό της λόγο να αγκιστρώσει στις πράξεις αυτές καθολικές κοινωνικές σημασίες (π.χ. λαός του Ωρωπού).
Είναι σύνηθες επίσης, οι πολιτικές απαντήσεις αυτές να είναι Δημαρχοκεντρικές. Από την πλευρά της Δημοτικής Αρχής διαφαίνεται η τάση να αναδεικνύεται ο ρόλος και η ηγεσία του Δημάρχου σε κάθε επικοινωνιακή δράση. Το τονίζω αυτό για έναν λόγο. Διότι, η κριτική της αντιπολίτευσης αφορά σε μεγάλο βαθμό και την “Ομάδα” και όχι αποκλειστικά πάντα μόνο τον Δήμαρχο. Η άρση της εμπιστοσύνης εκπορεύεται από την έλλειψη πίστης στις ικανότητες εν συνόλω της Δημοτικής ομάδας να διαχειριστεί καταστάσεις και όχι αποκλειστικά στον Δήμαρχο. Άρα γιατί επιλέγεται αυτή η συγκεκριμένη πολιτική στρατηγική; Διαιωνίζει την αντιπαράθεση ή υπάρχει μια οργανωμένη επικοινωνιακή στρατηγική τα αποτελέσματα της οποία θα φανούν στο μέλλον;
Θέσαμε τρία ερωτήματα. Το πρώτο αφορούσε το τι θα συμβεί το χειμώνα. Το πολιτικό κλίμα θα παραμείνει θερμό όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές ή η μείωση της κοινωνικής επαφής θα προκαλέσει παγίωση του πολιτικού ανταγωνισμού; Δεύτερον, η αντιπολίτευση θα συσπειρωνόταν από μόνη της ή οι ενέργειες της Δημοτικής Αρχής την ώθησαν σε αυτό; Και τρίτον, γιατί σε μια κριτική προς την Δημοτική Ομάδα δίνονται Δημαρχοκεντρικές απαντήσεις;
Υπάρχει μεγάλη περίπτωση το ζήτημα “εμπιστοσύνης” που θέτει η αντιπολίτευση να είχε τεθεί προ πολλού εντός της τότε Δημοτικής ομάδας. Από συμφραζόμενα διενέξεων στα Δημοτικά Συμβούλια έχει γίνει κατανοητό πως υπήρχε μια μειωμένη εμπιστοσύνη μεταξύ των διαφορετικών πλευρών που στοιχειοθέτησαν την “Συνεργασία Ευθύνης” το ‘19. Έτσι στην ουσία, ο κύκλος εμπιστοσύνης του Δημάρχου με τον καιρό δείχνει να μίκραινε έως ότου φτάσαμε σε αυτό που είχα αποκαλέσει σε άλλο κείμενό μου “Δυναμική Πολιτεία+”. Ο κύκλος έπρεπε να μικρύνει προκειμένου να είναι “διαχειρίσιμος” από την πλευρά του Δημάρχου. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που συνέβη και στις δύο άλλες Δημοτικές Αρχές. Άρα η εκτίμησή μου είναι πως το όλο ζήτημα αφορά τις δυνατότητες διαχείρισης καταστάσεων. Αυτό δεν μπορεί όμως να αποδειχθεί μόνον εμπειρικά.
Αυτό το σχήμα όμως εξηγεί τις Δημαρχοκεντρικές απαντήσεις στην κριτική. Εξηγεί την επιμονή σε εξ αποστάσεως Δημοτικά Συμβούλια, που υπάρχει μια μεγαλύτερη διαχείριση της ατζέντας, των παρόντων, των χρόνων, της επαφής. Τέλος, εξηγεί το ότι αν η αντιπολίτευση συσπειρώθηκε λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης προς την Δημοτική Ομάδα, η ίδια η Δημοτική Αρχή προ πολλού είχε φροντίσει να συμπυκνωθεί σε μικρότερους κύκλους εμπιστοσύνης προκειμένου να αποφύγει τα σφάλματα. Και αν αυτό είναι φαινόμενο για όλες τις Δημοτικές Αρχές, τότε επαναλαμβανόμενο φαινόμενο και όχι τύχη είναι και η διαφαινόμενη συσπείρωση της αντιπολίτευσης.
*Ποσοτικά δεν γνωρίζει κανείς μας ποιος προηγείται κοινωνικά και εκλογικά. Εδώ αναλύουμε τις εξελίξεις σε επίπεδο ηγεσίας (πολιτικός λόγος) και όχι από τα κάτω προς τα πάνω ακριβώς διότι δεν υπάρχει διάθεση δεδομένων (π.χ. Δημοσκόπηση).
Δημήτρης Τόλιας
Γεννήθηκε το 1998 και μεγάλωσε στον Ωρωπό Αττικής. Είναι αριστούχος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ασχολείται με την πολιτική ανάλυση και την πολιτική επικοινωνία έχοντας εργασιακή και ερευνητική εμπειρία στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Ερευνητικά του ενδιαφέροντα αποτελούν τα πολιτικά κόμματα, τα πολιτικά και εκλογικά συστήματα και η πολιτική κοινωνιολογία.
